Τα παιδιά του δάσους των Ασπραγγέλων και ένας Ιταλός χαμένος στα Τζουμέρκα.
Τι άνθρωποι να ήτανε αυτοί οι αλπινιστές; Τι να τους περνούσε από το μυαλό, όταν βάζανε φωτιά στα αρχοντόσπιτα των Ασπραγγέλων; Δεν είχαν δικά τους σπίτια, οικογένειες και παιδιά στη Γερμανία; Τι νιώθανε τη στιγμή που εκτελούσαν έναν Ιταλό λιποτάκτη, τον οποίο προσπάθησε να κρύψει κάποια φτωχή ελληνική οικογένεια στα Τζουμέρκα; Ερωτήσεις χωρίς απάντηση. Ψηφίδες από μνήμες σε έναν πέτρινο τόπο και μια έρευνα στα ψυχρά και τακτοποιημένα αρχεία της Γερμανίας. Η Ήπειρος που συγχώρεσε αλλά δεν ξέχασε. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
"Η δουλειά μου ξεκίνησε με έναν τρόπο αυθόρμητο. Ήθελα να μάθω ιταλικά και ελληνικά για να κάνω τις έρευνές μου. Έτσι, για να μιλήσω με τους Έλληνες μάρτυρες έπρεπε να μάθω τη γλώσσα. Αυτό έγινε ακόμη πιο εύκολο εξαιτίας της θετικής συμπεριφοράς τους, της φιλοξενίας και της υπομονής που επέδειξαν. Ιδιαίτερα οι γέροντες και οι γερόντισσες είχαν μεγάλη υπομονή να ακούσουν, να με καταλάβουν, να μου εξηγήσουν. Έτσι ξεκίνησε αυτή η μεγάλη έρευνα. Βέβαια, ακούς και ιστορίες στις οποίες ορισμένα πράγματα δεν αληθεύουν. Είμαι νομικός και γνωρίζω ότι η μαρτυρία είναι ένα στοιχείο που πολλές φορές είναι αμφισβητήσιμο και όχι ιδιαίτερα πειστικό. Έπρεπε να ψάξω για τις διαβεβαιώσεις, να αποσαφηνίσω πληροφορίες και να τις διασταυρώσω ερευνώντας σε κρατικά αρχεία. Αυτά που μου έλεγαν οι μάρτυρες σε ορισμένες περιπτώσεις ήταν τόσο εξωφρενικά, που σκέφτηκα ότι δεν θα μπορούσα να προχωρήσω χωρίς τεκμηρίωση από επίσημες πηγές. Ακολούθησα έναν ιδιαίτερο τύπο ιστορικής έρευνας. Οι ιστορικοί δεν κάνουν συνήθως έτσι τη δουλειά τους. Οι περισσότεροι καταφεύγουν στα αρχεία. Ακόμη και όταν επιλέγουν να κάνουν συνεντεύξεις προτιμούν να κάνουν με (ή να ψάξουν) τους πρωταγωνιστές της επίσημης ιστορίας. Εμένα αυτό δεν με ενδιέφερε". (Κ. ΣΜΙΝΚ-ΓΚΟΥΣΤΑΒΟΥΣ, από συνέντευξή του στο ΓΡΗΓΟΡΗ ΜΠΕΚΟ, ΤΟ ΒΗΜΑ, 25/9/2011)
Περιεχόμενα:
Προσημείωση
Πρόλογος: Ταξίδι στη "Νέα Υόρκη"
Ο Λευτέρης με χειροπέδες: μια ατυχής "έρευνα"
1. Ασπράγγελοι: Τα παιδιά του δάσους
Ένα χωριό στο μέτωπο - Ο "καλός Αυστριακός" - Η απελευθέρωση
2. Παιδικά χρόνια στα Γιάννενα
Το χρυσό κύπελλο - Τα κομμένα κεφάλια
Οι Ιταλοί: Τα "καλά παιδιά" - Ο αυτόμολος
Οι Εβραίοι των Ιωαννίνων - Το πρώτο παιχνίδι
Η παιδούπολη - Τα κοράκια
Ιντερμέτζο: Χειμώνας στο στάβλο του Αυγεία
Αμάν - Αμήν: Τα τραγούδια του πόνου
Εμφιαλωμένη τρέλα
3. Ένας Ιταλός, χαμένος στα Τζουμέρκα
Ταξίδι στην Ιταλία - Το κατασχεμένο γράμμα
Η συνθηκολόγηση - Η φυγή - Η Δίψα
Η δεύτερη φυγή - Στη βουνοκορφή
Η κατάβαση - Ο στρατηγός Ζέρβας
Δουλειά και διακονιά - Η πηγή
"Γυναικείες δουλειές" - Τα πόδια στη φωτιά
"Έρχονται οι Γερμανοί!" - Ο γυλιός
Το πρώτο ξεκίνημα - Πατούλ, ο σκύλος
Απελευθέρωση - Ο αδελφός - Ιατρική του βουνού
Γάτα και σκαντζόχοιρος - Ο δεύτερος αποχωρισμός
Η τρικυμία - Η επιστροφή στην Ελλάδα
Το γράμμα - Ένα τηλεφώνημα
Επίλογος: Ταξίδια "χωρίς τσίπουρο"
Σημειώσεις
