2o Ελευθεριακό Φεστιβάλ Βιβλίου Ιωαννίνων |11&12 Ιούνη 2018, Άλσος
σε περίπτωση βροχής στο ελευθεριακό εργαστήρι Fahrenheit 451, Τσακάλωφ 20, Άλσος
libo–i.gr
ΔΕΥΤΕΡΑ 11 ΙΟΥΝΙΟΥ 2018
18:00 βιβλιοπαρουσίαση – συζήτηση
«Βιασμός – Τύπος – Βιασμός από τον Τύπο», ομάδα τύπου «Σπίτι των Γυναικών»
επανέκδοση «Κινηματικό Αρχείο Ιωαννίνων», 2018 / πρωτότυπη έκδοση 1982
arxeiokin.tk
Πρόλογος της επανέκδοσης…
Τα τελευταία χρόνια γίνονται προσπάθειες να οργανωθεί το γυναικείο κίνημα, εμφανίζονται κινήσεις είτε ως πρωτοβουλίες είτε πιο οργανωμένες συλλογικότητες. Ως Κινηματικό αρχείο Ιωαννίνων μια από τις δράσεις που μας αναλογεί είναι να επανεκδίδουμε μπροσούρες και έντυπο υλικό εκτός κυκλοφορίας το οποίο εξακολουθεί να έχει σημασία να διαβαστεί σήμερα. Αυτή η μπροσούρα που αποφασίσαμε να επανεκδώσουμε είναι γραμμένη από την ομάδα τύπου από το «σπίτι των γυναικών» και έχει ως θέμα τον βιασμό, την ανάλυση που έκαναν τα γυναικεία κινήματα του ’70, στην Ελλάδα και όχι μόνο, σχετικά με την «φύση» του και τις σχέσεις που εκφράζει καθώς και το πώς αυτός αντιμετωπίζεται και προωθείται από τα καθεστωτικά μέσα. Περιέχει επίσης αρκετό προπαγανδιστικό υλικό της εποχής όπως αφίσες και κείμενα που τυπώθηκαν και κυκλοφορήσαν εκείνες τις μέρες στην ελληνική κοινωνία.
Ο βιασμός είναι μόνο η πιο ακραία μορφή της έμφυλης βίας και ωστόσο είναι κάτι που συμβαίνει καθημερινά. Από τα περιστατικά βιασμού μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό φτάνει στα αυτιά μας και όμως οι ειδήσεις που έχουν ως περιεχόμενο την βία κατά των γυναικών είναι από τις πολύ συχνά εμφανιζόμενες και μας υπενθυμίζουν ότι ζούμε σε έναν κόσμο που υπάρχει έμφυλος διαχωρισμός και καταπιεσμένα φύλα. Από τον τρόπο που στήνονται τα ρεπορτάζ μας είναι ξεκάθαρη και οικεία πλέον η εικόνα της γυναίκας θύματος, ανίκανη να υπερασπιστεί τον εαυτό της απέναντι στον βιαστή της επειδή είναι αδύναμη και ντροπαλή, αλλά και του άντρα-θύτη εγκληματία, μετανάστη, έρμαιο των ορμών του. Η πραγματικότητα χτισμένη από τον καπιταλισμό και την πατριαρχία και επικυρωμένη από την αστική δικαιοσύνη επιβεβαιώνει την αδυναμία της γυναίκας να υπερασπιστεί τον εαυτό της, με ένα “καλό” παράδειγμα την 22χρονη ρομά που σκότωσε πέρσι τον άντρα που της επιτέθηκε και καταδικάστηκε φέτος σε 15 χρόνια κάθειρξη χωρίς ελαφρυντικό αυτοάμυνας. Με λίγα λόγια λένε στην κάθε γυναίκα ότι είτε θα ενσαρκώσει την μορφή του θύματος που της κατασκεύασαν είτε θα αμφισβητηθεί, θα κριθεί ανάλογα με το τί φορούσε, θα θεωρηθεί η «τρελή» θα φυλακιστεί. Ο λόγος της δεν έχει καμία αξία και αυτή είναι η ουσία της υποτίμησης.
Αυτή η βία δεν είναι μόνο μια εικόνα στις ειδήσεις και περιστατικά μεταξύ αγνώστων. Συνήθως ο βιαστής προέρχεται από το στενό οικογενειακό περιβάλλον από το σχολικό και το εργασιακό. Δεν είναι κάτι από το οποίο προστατεύεσαι κλειδώνοντας την εξώπορτα σου ή αποφεύγοντας ένα σκοτεινό δρομάκι. Τα κακόβουλα σεξιστικά σχόλια και ευρύτερα η σεξιστική αντιμετώπιση των γυναικών είναι αυτό που δίνει το πράσινο φως στις ποιο ακραίες σεξιστικές συμπεριφορές και αυτό γιατί στον πυρήνα της η νοοτροπία είναι η ίδια. Και οι μεν και οι δε βλέπουν την γυναίκα ως κάτι κατώτερο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί κατά το δοκούν για την επίτευξη προσωπικών στόχων. Ο βιασμός είναι λοιπόν μια μορφή βίας αλλά και εξουσίας, μια μορφή κυριαρχίας αυτής του άντρα στην γυναίκα. Αυτό γίνεται πλέον προφανές στο παράδειγμα του πολέμου όπου ο βιασμός χρησιμοποιείται μαζικά για εθνικούς σκοπούς και ιδίως σε πολεμικές συρράξεις όχι ως μεμονωμένο φαινόμενο αλλά ως κεντρική απόφαση. Η γυναίκα σε τέτοιες ιστορικές φάσεις αποτελεί κεφάλαιο, λάφυρο, σκεύος αναπαραγωγής.
Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις ακόμα και στην τελευταία, αυτή του πολέμου, ο βιασμός θεωρείται έγκλημα εφόσον ξεσκεπαστεί και αναγνωριστεί ως βιασμός. Υπάρχει όμως και η «κοινωνικά νόμιμη» μορφή αυτής της βίας, η πορνεία. Σ αυτή την περίπτωση το γυναικείο σώμα δεν χρησιμοποιείται απλά για να ικανοποιήσει τις σεξουαλικές επιθυμίες του εκάστοτε πελάτη αλλά και ως εκπαιδευτικό μέσο που θα γαλουχήσει τον σωστό άντρα που ξέρει να γαμάει πληρώνει και παίρνει. Παλιότερα πριν ακόμα γίνει εκτεταμένη η μαστροπεία, οι πουτάνες ήταν οι «τρελές» του χωριού και εκείνοι που τις βίαζαν είχαν την ασφάλεια ότι αυτές δεν θα μιλήσουν ή δεν θα έχει αξία ο λόγος τους αν μιλήσουν οπότε κανείς δεν θα ασχοληθεί ακόμα και αν το γνωρίζει. Σήμερα αυτό το κρίνουμε ως ένοχο (χωρίς να έχει πάψει εντελώς να υπάρχει) ενώ ταυτόχρονα δεν νιώθουμε καμιά έκπληξη για την οργανωμένη καπιταλιστικά εκδοχή του.
Κλείνοντας αυτόν τον μεγάλο αλλά ταυτόχρονα και μικρό πρόλογο να σημειώσουμε ότι παρόλο που η εναντίωση στον σεξισμό και την έμφυλη βία είναι κομμάτι του περιεχομένου του α/α χώρου, τα περιστατικά τα οποία εμπλέκουν άτομα που συμμετέχουν σ’ αυτόν δεν έχουν την αντιμετώπιση που θα αναμέναμε. Πολλές από τις γυναίκες που επικοινώνησαν το βίωμα τους αμφισβητήθηκαν, βρέθηκαν αντιμέτωπες με λαϊκά δικαστήρια, κρίθηκαν από κομμάτια του χώρου ανάλογα με την κατάσταση που βρισκόντουσαν και τον χρόνο που χρειάστηκαν για να δημοσιοποιήσουν τα περιστατικά. Τα παραπάνω κριτήρια προφανώς είναι κατάλοιπα της πατριαρχίας την οποία προσπαθούμε και οφείλουμε να αποτινάξουμε. Από την πλευρά μας υπερασπιζόμαστε τις γυναίκες που κατήγγειλαν τις σεξιστικές συμπεριφορές και θεωρούμε ότι αυτό αποτελεί πράξη αγώνα. Κάθε νίκη απέναντι στην πατριαρχία και την κουλτούρα του βιασμού δεν πρόκειται για κανενός είδους παραχώρηση, αλλά για κατακτήσεις ατόμων που αγωνίστηκαν για την αξιοπρέπεια τους και δε λύγισαν σε εκφοβισμούς και απειλές κάνοντας το πρώτο βήμα για την χειραφέτηση μας. Γιατί ένα κίνημα πρέπει να είναι ένα καθολικό κίνημα και αυτό που θα απελευθερώσει τους ανθρώπους από ταξικούς, εθνικούς, έμφυλους και όχι μόνο διαχωρισμούς.
19:00 βιβλιοπαρουσίαση – συζήτηση
«Εξηγώντας την Αναρχία στον μπαμπά μου», Th.Déri & F. Dupuis-Déri
εκδόσεις «Στάσει Εκπίπτοντες», 2017
stasei.blogspot.gr
Τι είναι η αναρχία και τι θέλουν οι αναρχικοί; Ένας ανθρωπιστής, φιλοπερίεργος και με διάθεση κατανόησης, απευθύνει ερωτήσεις στον γιο του, στρατευμένο αναρχικό που έχει εντρυφήσει στο θέμα.
Κατά τη συζήτησή τους, οι δύο συνομιλητές φτάνουν μέχρι τις ρίζες των εννοιών της αναρχίας και της δημοκρατίας. Επικαλούνται ορισμένες φυσιογνωμίες του αναρχισμού και τα ποικίλα ρεύματα του επαναστατικού αυτού κινήματος, φέρνοντας επίσης παραδείγματα από τον κόσμο του σήμερα. Από κοινού, αναλύουν την αναρχική κριτική των μεγάλων συστημάτων κυριαρχίας –του κράτους, της θρησκείας, της πατριαρχίας, του καπιταλισμού και του ρατσισμού– και παρέχουν έτσι μια ζωντανή και πρωτότυπη εισαγωγή στην αναρχία.
Ο Thomas Déri γεννήθηκε άπατρις στο Παρίσι το 1936. Ανυπότακτος, εγκαθίσταται στο Κεμπέκ την περίοδο του πολέμου της Αλγερίας. Άνθρωπος των γραμμάτων, υπήρξε κατά σειρά καθηγητής, εκδότης, γενικός διευθυντής του Σαλονιού Βιβλίου του Μόντρεαλ, συνιδρυτής του «Βιβλιοπωλείου του Κεμπέκ» στο Παρίσι, διορθωτής-επιμελητής και μεταφραστής.
Ο Francis Dupuis-Déri γεννήθηκε στο Μόντρεαλ το 1966. Είναι καθηγητής πολιτικής επιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Κεμπέκ στο Μόντρεαλ (UQAM). Συνεπιμελητής του συλλογικού τόμου Είμαστε ακυβέρνητοι. Οι αναρχικοί στο Κεμπέκ σήμερα [Nous sommes ingouvernables. Les anarchistes au Québec aujourd’hui] και συγγραφέας πολλών βιβλίων, μεταξύ των οποίων Τα Μαύρα Μπλοκ, Η ελευθερία και η ισότητα διαδηλώνονται [Les Black Blocs. La liberté et l’égalité se manifestent] και Δημοκρατία. Πολιτική ιστορία μιας λέξης [Démocratie. Histoire politique d’un mot].
21:00 παρουσίαση θεματικού ημερολογίου
«Μια άλλη ματιά στην ιστορία της πόλης των Ιωαννίνων: από όταν ο ελληνικός στρατός την κατέκτησε το 1913 μέχρι και το “Νέον Κράτος” του Μεταξά»
Αυτοδιαχειριζόμενος Κοινωνικός Χώρος Ιωαννίνων, 2018
akoixi.espivblogs.net
Στην έκδοση αυτή ρίχνουμε μια ματιά στα Γιάννενα την περίοδο από την κατάκτηση της πόλης από τον ελληνικό στρατό μέχρι και το «Νέο Κράτος» του Μεταξά. Μια περίοδο κατά την οποία χαράχτηκαν, αρκετά βίαια είναι η αλήθεια, οι δρόμοι της καπιταλιστικής, εθνικά ομοιογενούς νεωτερικότητας που μας φέρνουν στο σήμερα.
Δεν έχουμε την ψευδαίσθηση ότι είμαστε σε θέση να προσφέρουμε μια ευκρινή και αναλυτική εικόνα της μεσοπολεμικής πόλης. Οι περιορισμοί που θέτει ένα μέσο σαν το ημερολόγιο – ατζέντα, που θέλει να είναι ενδιαφέρον, έγκυρο, αισθητικά άρτιο και συγχρόνως πρακτικό στην καθημερινή χρήση, μας έφερε αντιμέτωπους με την απαιτητικότερη από τις εργασίες για την ολοκλήρωσή του, την επιλογή του υλικού. Δεν ακολουθήσαμε την τακτική της παράθεσης «ατάκτως ερριμένων» πληροφοριών. Συνειδητά αναζητήσαμε κάποιες «ψηφίδες» προσπαθώντας να συνθέσουμε ένα, έστω και θαμπό, πολύχρωμο «μωσαϊκό», που δεν είναι άλλο από την ιστορία των υποτελών τάξεων, τους αγώνες και τις αγωνίες των εκμεταλλευόμενων και των κυριαρχούμενων αυτής της πόλης. Ένα μωσαϊκό, εκρηκτικά δυναμικό και ενδιαφέρον, που καμιά σχέση δεν έχει με την εξιδανικευμένη απεικόνιση του παρελθόντος που προσφέρουν οι κυρίαρχοι. Ελπίζουμε ότι κάποιες από αυτές τις «ψηφίδες», ίσως, να αποτελέσουν την αφορμή για μια συνολικότερη και συστηματικότερη ανασύσταση του παρελθόντος, είτε με τη βοήθεια της φαντασίας, είτε με τα εργαλεία της επιστημονικής ιστορικής έρευνας.
Κλείνουμε με μια έκκληση: η έρευνα της μεσοπολεμικής περιόδου ανέδειξε για ακόμα μία φορά τη σπουδαιότητα των γραπτών ντοκουμέντων του εργατικού κινήματος της εποχής. Για ακόμα μια φορά, δεν καταφέραμε να βρούμε αντίτυπα της εφημερίδας Άνθρωπος, των γιαννιωτών τσαγκαράδων του μεσοπολέμου, και τα λιγοστά φύλλα της εφημερίδας Νέος Αγών της «Πανηπειρωτικής Ένωσις Παλαιών Πολεμιστών». Καλούμε όποιον διαθέτει αντίτυπα ή γνωρίζει αν υπάρχουν σε κάποιο αρχείο να επικοινωνήσει μαζί μας.
ΤΡΙΤΗ 12 ΙΟΥΝΙΟΥ 2018
18:00 βιβλιοπαρουσίαση – συζήτηση
«Πρώιμη αναρχική σκέψη στον ελλαδικό χώρο. Τα πρώτα κείμενα, οι πρώτοι στοχαστές», συλλογικό
Εκδόσεις «Opportuna», 2018
opportuna.gr
Μία ανθολόγηση θεμελιακών κειμένων των αναρχικών στοχαστών του 19ου αιώνα, τα οποία αποτυπώνουν τις απαρχές της συγκρότησης εγχώριας αναρχικής σκέψης καθώς και το ιδεολογικό περίβλημα του αναρχικού κινήματος. Με την παράλληλη ιστορική αναφορά στον βίο και την δράση των εν λόγω στοχαστών, σκιαγραφείται επαρκώς το αγωνιστικό πρόταγμα μιας σημαντικής εποχής σε επίπεδο κοινωνικού αγώνα. Εισαγωγή από τον Δημήτρη Τρωαδίτη και επιλογή των κειμένων από τον Γιώργο Μπουρλή.
20:00 εκδήλωση
«Μάης 1968», συζήτηση με τους Tomás Ibáñez, Jean-Pierre Duteuil και την Claire Auzias
neverendingmay68.espivblogs.net
Μάης 68:Τι προηγήθηκε / Οι φοιτητές, οι μαθητές, τα «περιθωριακά» στοιχεία / Εκτός Παρισίων / Οι αποφασιστικής σημασίας εργατικές απεργίες / Ο πολιτικός χαρακτήρας της εξέγερσης / Η ιδιαιτερότητα του «γαλλικού» Μάη / Στον υπόλοιπο κόσμο/…Τα ερωτήματα που έθεσε ο Μάης / Πάνω σε ποιο υπόβαθρο, με ποια δεδομένα; / Η αφομοίωση των «κατακτήσεων» / Υπάρχει κάποια «κληρονομιά» και ποιος τη διεκδικεί στην εποχή μας; / Τι είναι για να ξεπεραστεί;/…
Με αφορμή τη συμπλήρωση 50 χρόνων από το «Μάη του ’68» και θεωρώντας ότι έχει νόημα μια ουσιαστική και όχι «εθιμοτυπική» συζήτηση για την ιστορική δυναμική του, προσκαλέσαμε για μια σειρά ομιλιών και συζητήσεων στην Αθήνα, τα Γιάννινα, τη Θεσσαλονίκη και τα Χανιά (9-16 Ιουνίου) τους Tomás Ibáñez, Jean-Pierre Duteuil και την Claire Auzias, με κοινά στοιχεία μεταξύ τους την ενεργή συμμετοχή στα γεγονότα του Μάη και την αδιάλειπτη παρουσία τους στους κοινωνικούς αγώνες και την κριτική σκέψη μέχρι σήμερα.
Tomás Ibáñez, Jean-Pierre Duteuil, Claire Auzias
Ο Τομάς Ιμπάνιεθ, γιος Ισπανής εξόριστης στη Γαλλία, συμμετέχει ενεργά στο ελευθεριακό κίνημα τόσο στη Γαλλία από το 1960 όσο και στην Ισπανία μετά την πτώση της δικτατορίας του Φράνκο. Στο Παρίσι, φοιτητής στη Σορβόννη, παίρνει μέρος στις δραστηριότητες διάφορων αναρχικών ομάδων και το 1963 συμμετέχει στη δημιουργία του Συνδέσμου Αναρχικών Φοιτητών (LEA) όπου στη συνέχεια θα ενσωματωθούν και οι αναρχικοί φοιτητές της Ναντέρ μεταξύ των οποίων ο Ζαν-Πιερ Ντιτέιγ και ο Ντανιέλ ΚονΜπεντίτ. Το 1968 παίρνει μέρος στα γεγονότα του Μάη, στο Παρίσι, μέσα από τη δράση του κινήματος «22 Μάρτη» μαζί με τους ΚονΜπεντίτ και Ντιτέιγ. Το 1973 επιστρέφει στην Ισπανία και αγωνίζεται για την επανίδρυση της αναρχικής Εθνικής Συνομοσπονδίας Εργασίας (CNT). Αργότερα γίνεται καθηγητής στο Αυτόνομο Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης (UAB), στην έδρα της κοινωνικής ψυχολογίας. Είναι ένας από τους εμπνευστές του πασίγνωστου αναρχικού συμβόλου «Α μέσα σε κύκλο», τον Απρίλιο του 1964. Έχει γράψει πλήθος άρθρων και βιβλίων, μεταξύ των οποίων τα μεταφρασμένα και στα ελληνικά: «Ο αναρχισμός σε κίνηση» (Ευτοπία, 2016) και «Ο λαβύρινθος μιας ελευθεριακής πολιτικής εξουσίας» (Ελευθεριακή Κουλτούρα, 2014).
Ο Ζαν-Πιέρ Ντιτέιγ από τα μαθητικά του χρόνια, στις αρχές της δεκαετίας του ’60, συμμετέχει στο αναρχικό αντιμιλιταριστικό κίνημα και το 1964, φοιτητής πια, σχηματίζει μαζί με άλλους την αναρχική ομάδα του Πανεπιστημίου της Ναντέρ. Η ομάδα δεν θα περιοριστεί μόνο στους φοιτητικούς κύκλους, στη συνέχεια θα ενταχθεί στο Σύνδεσμο Αναρχικών Φοιτητών, κατόπιν δε στη γαλλική Αναρχική Ομοσπονδία (FA), απ’ όπου θα αποχωρήσει το 1967. Το 1968, μετά από την κατάληψη του κτιρίου διοίκησης της Ναντέρ στις 22 Μάρτη, συμβάλλει αποφασιστικά στη δημιουργία του ομώνυμου κινήματος που θα παίξει καθοριστικό ρόλο στα γεγονότα του Μάη και Ιούνη του ’68. Στη συνέχεια ασχολείται με τη διδασκαλία στον τομέα της κοινωνικής ψυχολογίας, συνεργάζεται με άλλους αναρχικούς όπως ο Εντουάρντο Κολόμπο στην έκδοση περιοδικών, συνεταιρίζεται σε αγροτικές και τυπογραφικές δραστηριότητες, έχει πολύχρονη συμβολή στην οργάνωση ελευθεριακών camps, και στη δεκαετία του ’80 θα δημιουργήσει τις ελευθεριακές εκδόσεις Acratie. Έχει γράψει μεταξύ άλλων τα βιβλία «Ναντέρ, προς το κίνημα 22 Μάρτη» (Acratie, 1988) και «Μάης ’68 , Ένα πολιτικό κίνημα» (Acratie, 2008).
Η Κλερ Οζιάς, το Μάη του ’68, συμμετέχει ως μαθήτρια στην ίδρυση της Επιτροπής Δράσης Μαθητών (CAL) στη Λυόν όπου και παίρνει μέρος στα γεγονότα εμπνεόμενη από τις θέσεις και τις πρακτικές του «Κινήματος 22 Μάρτη». Αγωνίστρια του φεμινιστικού κινήματος, αργότερα ως ιστορικός θα καταπιαστεί με θέματα που αφορούν κυρίως τον αναρχισμό (τις γυναίκες εκπροσώπους του) και τους Ρομά. Το 2004, στη Μασσαλία, συμμετέχει στην ίδρυση των εκδόσεων Egregores. Συγγραφέας πολλών βιβλίων, όπως «Έμμα Γκόλντμαν, μία τραγωδία της γυναικείας χειραφέτησης» (Syros, 1978), «Οι τσιγγάνοι. Η σκληρή μοίρα των Ρομ της Ανατολής» (Michalon, 1995), «Λουίζ Μισέλ, μία ετερογενής αναρχική» (Monde Libertaire και Alternative Libertaire, 1999), ενώ πέρσι κυκλοφόρησε το βιβλίο της «Αλητόβιοι –“Υπόκοσμος” και κακά παιδιά στο Μάη του ’68» (Atelier de création libertaire, 2017), που αναφέρεται στη δράση των περιθωριακών στοιχείων (με άλλη ονομασία κάθε φορά ανάλογα την πόλη) κατά τη διάρκεια της εξέγερσης.
22:30 acoustic hip hop live
Σημάδι Μένος & WD30